Rác hữu cơ là gì? Cách làm thùng ủ rác hữu cơ tại nhà

Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường trên toàn cầu hiện nay, việc tìm kiếm các giải pháp tái chế và tái sử dụng hiệu quả đang được chú trọng. Một trong những giải pháp dễ dàng thực hiện ngay tại nhà chính là việc ủ rác hữu cơ. Cùng Vệ Sinh Công Nghiệp tìm hiểu ngay về rác hữu cơ là gì và cách tự làm thùng ủ rác hữu cơ tại nhà nhé! 

Rác hữu cơ là gì?

Rác hữu cơ là loại rác chứa thành phần có khả năng phân hủy tự nhiên. Phát sinh mỗi ngày từ nhiều nguồn như hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và cuộc sống hàng ngày.

Rác hữu cơ có khả năng tái chế và tái sử dụng sau khi được phân loại một cách cẩn thận và trải qua quy trình xử lý chuyên nghiệp bởi các tổ chức thu gom rác. Vì lý do này, các chuyên gia môi trường và các tổ chức liên quan kêu gọi mọi người phân loại rác hữu cơ và góp phần vào hệ thống tái chế, giảm thiểu lãng phí và bảo vệ môi trường.

Sau khi được thu gom, rác hữu cơ được chuyển đến các trung tâm xử lý, nơi chúng được phân loại theo mục đích và đặc tính riêng biệt. Qua đó, nhiều loại rác hữu cơ, sau khi đã qua sàng lọc và xử lý, biến thành các sản phẩm trang trí tinh tế dưới bàn tay của những nghệ nhân lành nghề, thể hiện sự tái sử dụng sáng tạo và có giá trị.

Phân loại rác hữu cơ 

Rác hữu cơ, đặc trưng bởi khả năng phân hủy tự nhiên nhanh chóng, có thể biến đổi thành phân bón hữu ích cho ngành nông nghiệp. Loại rác này bao gồm rau củ, trái cây, thức ăn không tiêu thụ hết, bã cà phê, và nhiều hơn nữa, phổ biến trong sinh hoạt hàng ngày. Các loại rác hữu cơ gồm những gì:

• Rác nông nghiệp: Chất thải từ nông nghiệp như rạ và rơm.
• Phế liệu cây cối: Thành phần của cây không được sử dụng như thân, cành, lá.
• Chất thải công nghiệp: Phế liệu từ các nhà máy sản xuất sợi, giấy.
• Phế liệu chế biến: Chất thải từ quá trình chế biến tinh bột.
• Chất thải công nghiệp khác: Vỏ lạc, vỏ cà phê, bã mía từ nguyên liệu công nghiệp.
• Rác thực phẩm: Thức ăn thừa hoặc hỏng như rau củ quả, trứng, thịt.
• Rác sinh hoạt: Sợi vải, bông từ hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Cách xử lý rác hữu cơ

Tùy theo mục tiêu và khả năng của mỗi hộ gia đình, việc lựa chọn cách xử lý rác hữu cơ phù hợp sẽ góp phần tối ưu hóa chi phí, hướng tới một môi trường sống xanh và bền vững hơn.

Ủ rác hữu cơ

Biến rác hữu cơ thành phân bón cho nông nghiệp thông qua phương pháp ủ phân không chỉ là cách xử lý rác thải an toàn mà còn tạo ra nguồn phân bón quý giá. Có hai cách thức ủ phân dựa trên quy mô:

• Quy mô gia đình: Rác hữu cơ được tái chế thành phân bón ngay tại nhà bằng cách ủ trong các dụng cụ sẵn có như chai nhựa, thùng xốp, hoặc bồn. Phương pháp này thích hợp cho việc ủ nhỏ lẻ, phục vụ nhu cầu cụ thể của từng hộ gia đình. 
• Quy mô công nghiệp: Đối với việc xử lý rác hữu cơ trên quy mô lớn, các cơ sở chế biến sẽ tập trung và xử lý số lượng lớn rác thải, qua đó ủ chúng theo phương pháp hiếu khí. Quá trình này đòi hỏi máy móc hiện đại và chi phí đầu tư ban đầu cao, nhưng bù lại, hiệu quả xử lý và chất lượng phân bón sản xuất ra cao, đáp ứng nhu cầu sử dụng rộng rãi trong ngành nông nghiệp.

Đốt rác

Quá trình thiêu đốt rác hữu cơ đang ngày càng phổ biến ở các quốc gia phát triển như một phương án hiệu quả để giảm lượng rác thải và tiết kiệm không gian. Mặc dù chi phí đầu tư cho nhà máy đốt rác ban đầu cao, nhưng phương pháp này giúp tiêu hủy rác hiệu quả ở nhiệt độ cao từ 1000 - 1100 độ C và thậm chí còn sản xuất điện năng từ quá trình này.

Chôn lấp rác thải

Chôn lấp rác thải hữu cơ đang được xem là giải pháp hiệu quả và kinh tế trong việc quản lý rác thải hữu cơ. Với chi phí thấp và yêu cầu kỹ thuật không quá cao, quy trình này chỉ cần đảm bảo rằng khu vực chôn lấp rác thải hữu cơ được trang bị đầy đủ hệ thống kiểm soát khí và xử lý rác tiên tiến.

Quy trình chôn lấp rác thải hữu cơ diễn ra qua các giai đoạn chính:

• Thu gom rác hữu cơ: Khởi đầu quy trình bằng việc thu gom rác.
• San lấp: Tiếp theo là giai đoạn san lấp mặt bằng.
• Phun thuốc: Áp dụng các biện pháp phun thuốc để kiểm soát mầm bệnh.
• Rắc vôi: Sử dụng vôi để khử trùng và giảm mùi.
• Lấp đất: Rác được lấp kín bằng đất theo từng lớp.
• Hoàn thổ và trồng cây: Kết thúc quy trình bằng việc phục hồi mặt bằng và trồng cây xanh.

Hướng dẫn tự làm thùng ủ rác hữu cơ tại nhà

Chăm sóc khu vườn của bạn và góp phần bảo vệ môi trường bằng cách tự làm thùng ủ rác hữu cơ. Dưới đây là quy trình đơn giản giúp bạn làm thùng rác hữu cơ nhanh chóng và hiệu quả. 

Bước 1: Chọn thùng ủ phù hợp

Bắt đầu bằng việc lựa chọn một thùng nhựa có nắp đậy kín để làm thùng ủ rác hữu cơ. Thùng nên có chiều cao khoảng 60cm hoặc cao hơn để đảm bảo có đủ không gian cho quá trình ủ phân. Việc chọn thùng có nắp đậy không chỉ giúp giữ ẩm cần thiết cho quá trình phân hủy mà còn ngăn chặn việc sinh vật và côn trùng từ bên ngoài xâm nhập vào thùng.

Bước 2: Tạo lỗ thoáng khí cho thùng

Dùng khoan hoặc dụng cụ đục tạo 8-10 lỗ nhỏ ở phần đáy của thùng để không khí có thể lưu thông dễ dàng, giúp quá trình phân hủy diễn ra tốt hơn.

Bước 3: Lót nền thùng ủ

Đặt một lượng vừa phải báo cũ hoặc lá khô ở đáy thùng, chiếm khoảng 1/8 – 1/4 tổng dung lượng thùng. Đây là cách tái sử dụng hiệu quả các nguyên liệu sẵn có, hỗ trợ quá trình ủ phân.

Bước 4: Thêm đất và bụi bẩn

Bên trên lớp lót, bạn hãy rải thêm một lớp đất và bụi bẩn mỏng lên cho đến khi thùng được lấp đầy một nửa.

Bước 5: Bổ sung nguyên liệu phân hủy

Tiếp tục thêm vào thùng các loại rau củ, thức ăn thừa, hay bất kỳ nguyên liệu thực vật nào bạn muốn phân hủy. Lưu ý tránh thêm xương, vôi sống hay phân động vật vì chúng có thể tạo ra vi khuẩn gây hại. Vỏ trứng là lựa chọn tốt bởi tính thân thiện với quá trình tạo phân hữu cơ.

Bước 6: Khuấy đều thùng phân

Sử dụng một cây xẻng hoặc que khuấy để trộn đều các nguyên liệu, đảm bảo chúng được phủ kín bởi lớp đất bên trên.

Bước 7: Tưới ẩm thùng ủ

Nhẹ nhàng xịt nước ấm lên bề mặt thùng đến khi ẩm, tránh làm ướt quá mức để không gây ra mùi khó chịu từ thùng ủ.

Bước 8: Khoan lỗ trên nắp thùng

Khoan thêm 8-10 lỗ nhỏ trên nắp thùng và đặt một vật nặng lên nắp để giữ cho không khí có thể lưu thông qua.

Bước 9: Chọn địa điểm đặt thùng

Đặt thùng ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, cách xa khu vực sinh hoạt để quá trình ủ không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ và không gây mùi hôi hay thu hút côn trùng vào nhà.

Bước 10: Quản lý nguyên liệu phân hủy

Khi thùng đã sẵn sàng, bạn có thể tiếp tục thêm thức ăn thừa và đảo đều nguyên liệu mỗi lần thêm mới để tăng tốc độ phân hủy. Để quản lý nguyên liệu dễ dàng hơn, bạn có thể xem xét việc sử dụng một thùng chứa nhỏ dưới bồn rửa trong bếp, như một nơi thu gom tạm thời cho rác hữu cơ trước khi chuyển vào thùng ủ lớn.

Sau khoảng 2-3 tháng, phân hữu cơ sẽ sẵn sàng để sử dụng. Bạn có thể dùng phân này làm lớp phủ cho đất trồng, trộn vào đất trong chậu hoặc rắc lên bề mặt đất như một loại dưỡng chất cho cây. Để quá trình ủ phân liên tục diễn ra, hãy giữ lại ít nhất một phần ba số phân trong thùng cho đợt ủ tiếp theo.

Việc phân loại và xử lý đúng cách rác hữu cơ không chỉ giúp giảm lượng chất thải đổ vào bãi rác mà còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Hy vọng qua bài viết này của Vệ Sinh Công Nghiệp giúp bạn hiểu rõ về loại rác hữu cơ là gì và cách làm thùng ủ rác hữu cơ hiệu quả nhé!